มะม่วงชนิดนี้ มีเรื่องเล่ากันเรื่อยมาแต่โบราณ คือ ต้นแรกเป็นของ “ยายกล่ำ” ปลูกในบริเวณบ้านไม่กี่ต้นเพื่อเก็บผลขายทั้งผลดิบและผลสุก ผลมีลักษณะแปลกๆคือจะเป็นรูปทรงกลม และจะออกไปทางแบนๆมากกว่า คนซื้อไปรับประทานแล้วติดใจ โดยเฉพาะผลสุกรับประทานอร่อยมาก เมื่อคนกินถามชื่อพันธุ์ตัว “ยายกล่ำ” บอกไม่รู้ ทราบแต่เพียงว่า ปู่ย่าตาทวดปลูกไว้นานแล้ว ทำให้ชาวบ้านที่มีภูมิลำเนาติดกับ “ยายกล่ำ” คือ อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี พากันเรียกชื่อมะม่วงดังกล่าวตามชื่อ “ยายกล่ำ” ว่า “มะม่วงยายกล่ำ” เรื่อยมาจนปัจจุบัน
มะม่วงยายกล่ำ เป็นมะม่วงโบราณที่นิยมปลูกกันแพร่หลายในยุคสมัยก่อน ส่วนใหญ่แล้วจะนิยมรับประทานกันเฉพาะผลสุกเท่านั้น เนื่องจากมีรสชาติหวาน เนื้อไม่เละแม้สุกงอม ไม่มีเสี้ยนอร่อยยิ่งนัก ผลดิบรสเปรี้ยวจัด นิยมสับเป็นฝอยๆ คั้นเอาเฉพาะน้ำใช้แทนน้ำมะนาวได้ดีมาก หรือจะสับปรุงเป็นส้มตำ แต่งรส ตามใจชอบมีกลิ่นเปรี้ยวของเนื้อมะม่วงโชยขึ้นจมูกชวนให้น้ำลายสอดียิ่งนัก
มะม่วงยายกล่ำ มีชื่อวิทยาศาสตร์และมีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เหมือนกับต้นมะม่วงทั่วไปเกือบทุกอย่างคือ อยู่ในวงศ์ ANACARDIACEAE เป็นไม้ยืนต้นสูง 10-20 เมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มกว้าง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงกันเป็นคู่ๆ ใบเป็นรูปหอกขอบเรียบ ปลายแหลมโคนมน สีเขียวสด ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายยอด ดอกเป็นสีเหลืองอ่อนหรือสีนวล ดอกมีกลิ่นหอมอ่อนๆ “ผล” รูปกลมรีคล้ายผลของมะม่วงเศรษฐีทวาย แต่จะมีขนาดใหญ่กว่าอย่างชัดเจน รูปทรงของผลจะออกแบนๆ เมล็ดลีบทำให้มีเนื้อเยอะ ผลดิบสีเขียว รสเปรี้ยวจัดและมีกลิ่นความเปรี้ยวแรงมาก ผลสุกสีเหลือง รสชาติหวานรับประทานอร่อยมากตามที่กล่าวข้างต้น มีดอกและติดผลดกตามฤดูกาลปีละครั้ง ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ตอนกิ่ง และเสียบยอด


จัดทำโดย
นางสาวอรอนงค์ ชีวินวรรักษ์ 62003498013