งามเมืองย่าของดีคลองเขื่อน / By นายศุภโชค ผะอบเหล็ก มะม่วงงามเมืองย่ามะม่วงชนิดนี้ นิยมปลูกเฉพาะถิ่นแถบ อ.ปักธงชัย จ.นครราชสีมา มานานแล้ว โดยมีความเป็นมาของสายพันธุ์เกิดจากการผสมเกสรระหว่าง มะม่วงน้ำดอกไม้ กับ มะม่วงมันบาง-ขุนศรี แล้วนำเอาต้นกล้าที่ได้ไปปลูกเลี้ยงจนต้นโตมีดอกและติดผล ปรากฏว่าขนาดของผลใหญ่โตกว่าพันธุ์พ่อและพันธุ์แม่อย่างชัดเจน ผลโตเต็มที่มีน้ำหนักเฉลี่ยตั้งแต่ 2-3 กิโลกรัมต่อผลเนื้อผลดิบ รสชาติมันหวานปนเปรี้ยวนิดๆ กรอบ รับประทานแบบเปล่าๆ หรือฝานจิ้มเกลือป่น น้ำปลาหวานอร่อยเหมือนกับเนื้อมะม่วงมันบางขุนศรีทุกอย่าง เนื้อสุกแน่น เหนียวไม่เละ หวานหอมอร่อย เช่นเดียวกับเนื้อสุกของมะม่วงน้ำดอกไม้ เจ้าของ ผู้ผสมเกสรได้ปลูกทดสอบสายพันธุ์ของมะม่วงดังกล่าวอยู่หลายครั้ง จนมั่นใจว่าเป็นมะม่วงพันธุ์ใหม่แบบถาวรแน่นอนแล้ว จึงตั้งชื่อว่า “มะม่วงงามเมืองย่า” ซึ่งก็หมายถึงเมืองย่าโมโคราชนั่นเอง มะม่วงงามเมืองย่า มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เหมือนกับมะม่วงทั่วไปคือ เป็นไม้ยืนต้นสูง 10-15 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเวียนสลับถี่บริเวณปลายยอด ใบเป็นรูปรี ปลายแหลม โคนมน เนื้อใบหนา สีเขียวสด ใบดกและหนาแน่นมาก ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายยอด แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยจำนวนมาก เป็นสีเหลืองนวล มีกลิ่นหอม “ผล” กลมรียาว มีขนาดใหญ่ เมล็ดลีบบาง โตเต็มที่น้ำหนัก 3-4 กิโลกรัม ตามที่กล่าวข้างต้น รสชาติผลดิบอร่อยเช่นมะม่วงมันทั่วไป เนื้อสุกหวานหอมเช่นเนื้อสุกมะม่วงน้ำดอกไม้ รับประทานอร่อยทั้งผลดิบและผลสุก จัดเป็นมะม่วงปี หรือ ติดผลปีละครั้งตามฤดูกาล ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ตอนกิ่ง และทาบกิ่ง